Saplama kirişler basitçe ucunda kolonu olmayan veya kolona tam saplanmayan kirişe verilen addır. Saplama kirişler başka bir kirişe saplanırlar. Saplama kirişlerin kullanım amacı üzerindeki döşemeye gelen yükleri ve sehimi azaltmak, bir nevi döşemeye o noktadan destek sağlamaktır. Genellikle ara bölme duvarların altına konulması gerekir. Böylelikle ara bölme duvardan ötürü döşemeye gelen ilave yük azaltılmış olur. Döşemedeki sehim azaltılmış olur.
Saplama kirişlerin olumlu taraflarının yanında olumsuz kısımlarıda vardır. Saplama kirişler ne kadar çok kullanılsa da dayanıklılık, deprem yükü taşıma açısından çoğu inşaat mühendisi tarafından mecbur kalınmadıkça tercih edilmez. Saplama kirişler kolonlara ekstra yük bindirerek yapının direncini düşürebilir. Bu durumda kesinlikle ilave donatılar kullanılıp gerekli dayanım sağlanmalıdır.
İçindekiler
Sık Sorulan Sorular
Saplama Kirişin Kullanım Amacı Nedir?
Saplama kirişin amacı, döşemeye gelen sehim ve yükü azaltmak ve döşemeye destek sağlamaktır. Bu destek daha çok elastik yay ile modellenecek bir destektir.
Saplama Kiriş Tasarlanırken Neye Dikkat Edilmelidir?
- Saplama kirişin ana kirişe bağlandığı noktada etriye sıklaştırması ve düzgün bir donatı detaylandırması gerekmektedir.
- Saplama kirişi ana kirişe bağlayan donatıları yeterli ankraj boyu bırakarak sağlamak gerekmektedir.
- Saplama kirişe başka bir saplama kiriş atılmamalıdır.
Saplama Kiriş Sakıncaları Nelerdir?
- Kiriş yükü kolonlara değil dolaylı olarak kirişten kirişe aktarılır.
- Saplandığı kirişte burulma momenti oluşur. Bununla birlikte büyük sehim oluşur.
- Taşıyan kirişte kesme, çekme, burulma çatlakları oluşur.
- Yatay kuvvetin kolondan kolana aktarımı zorlaşır.
Saplama Kirişin Sakıncalarına Karşı Ne Yapılmalıdır?
- Kolon yönü değiştirilebilir.
- Kolon yerine perde kullanılabilir.
- Geniş kiriş kullanılabilir.
- Saplama kiriş kaldırılarak daha az sakıncalı sistem kurulabilir.
- Saplama önlemezse saplama olan kiriş sık etriye ile sarılmalıdır.
- Taşınan kirişin yüksekliği taşıyan kirişin yüksekliğinden daha fazla olmalıdır.
Saplama Kirişte Meydana Gelen Yükler Nelerdir?
Saplama kirişe üzerindeki döşeme ağırlığı, duvar ağırlığı gibi yükler gelir. Saplama kirişe gelen yükler ana kirişe tekil yük olarak aktarılır ve saplama kirişte oluşan kesit tesirleri ana kirişe aktarılacak yüklerdir. Mesnetlerde ise normal ve kesme kuvveti yanında eğilme momenti oluşur. Bu kuvvetleri ana kirişe tekil yük/moment olarak aktarmanız gerekir. Böylece ana kirişe ekstradan düşey ve yatay yük, ayrıca eğilme ve burulma momentleri etki edecektir. Saplama kirişin mesnetinde meydana gelen eğilme momenti ana kirişte burulmaya neden olduğu için bu momenti artık burulma momenti olarak düşünmemiz gerekir. Deprem gibi yanal kuvvetler sonucu saplama kirişte oluşan normal kuvvet de ana kirişte eğilme momenti yaratacaktır. Ancak bu eğilme momenti düşey yükler sonucu meydana gelen eğilme momenti ile aynı aksta meydana gelmez. Yani artık iki farklı aksta eğilme momenti oluşur.