Yapı güvenliği, yapıların tüm diğer standartlarından çok daha önce, kamusal olarak da denetim altında olan bir husustur. Donatının binaya kattığı birçok şey vardır. Bunlardan en önemlisi sünekliktir. Binanın deprem anında absorbe ettiği enerji miktarı donatıyla ve aynı zamanda süneklik ile ilişkilidir. Donatı oranı da bu durumun içerisinde bulunan önemli bir etkendir. Çünkü elemanların durumu yani yüksekliği, genişliği, eni vb. özellikleri bu oranla oldukça ilişkilidir. Bu da direkt olarak yapının süneklik durumu ile yani enerjiyi nasıl absorbe edeceği ile alakalıdır.

Yapıların statik özelliklerinin sağlanmasında en önemli unsur olan demir kullanımı noktasında sık sorulan sorulardan bir tanesi de, kat alanına giden demir oranı olmaktadır. Demir, türü ne olursa olsun bir yapıyı inşa ederken kullanılması zorunlu malzemelerden biridir. Zorunlu olmasının yanında, belli oranları da yapının sağlaması gerekir. Yapılarda kullanılan demir miktarını belirleyen çok fazla parametre bulunmaktadır. Bunlar arasında; yapının büyüklüğü, kaç katlı olduğu, hangi amaçlar kullanılacağı, eleman boyutları, açıklıklar, yükseklikler gibi önemli konular yer almaktadır. İnşaat mühendisliği uygulamalarının geçmişi çok eski yıllara dayandığından insanlar zamanla birçok şeyi tecrübe edilmiştir. Deneyler, programların verileri neticesinde yapılarda neticesinde belli durumlar ortaya çıkmıştır. Bunun yanında, mühendislik alanında yapılan araştırmalar ile de her yapıda kullanılması gereken demir miktarı optimize edilmiştir. Günümüzde, yapılar inşa edilmeden evvel, ihtiyaç duyulan demir miktarı çok rahatlıkla ve büyük doğruluk payları ile hesaplanabilmektedir.

Sıkça Sorulan Sorular

1 m2 ye kaç kilo demir gider?

Binanın metrekaresine giden donatı miktarını tahmin etmek zordur. Çünkü binanın taşıyıcı sistemi, beton sınıfı gibi faktörler metrekare başına düşen donatı miktarını etkilemektedir. Genel bilinen metrekare başına düşen tahmini kilo değerleri aşağıdaki gibidir;

• Temellerde: 35-45 kg
• Asmolen Döşemelerde: 30-35 kg
• Normal Kat Döşemelerinde: 25-30 kg
• Çatılarda: 15-0 kg

Bu değerler deprem durumuna göre değişmektedir. Deprem riski yüksek olan bölgelerde kilo değerleri artmaktadır.

1 kolona ne kadar demir gider?

Kolonların donatı miktarını tahmin etmek ilk etapta zordur. Kesit tesirlerini, iç kuvvetleri bilmek gerekir ve ona göre hesap yapmak gerekir. Bunun yanında yönetmeliğin vermiş olduğu kurallar doğrultusunda donatıya ait tahmin yapılabilir. Deprem Yönetmeliği kolonlarda boyuna donatı (demir) brüt alanı kesitinde %1-%4 arasında olarak belirtmiştir. Yönetmelik kolonlarda en az 4 adet 16’lık veya 6 adet 14’lük donatıyı öngörmüştür.

Demir bir inşaatın yüzde kaçını oluşturur?

Kaba inşaat maliyeti hesaplanırken yapının projelendirme aşamasından çatıya kadar geçen aşamalar dikkate alınır. Kaba inşaat  maliyet hesabına dahil olan süreçler; projelendirme, şantiye kurulumu, hafriyat, gerekli iş makineleri, beton ve demir, su yalıtımı ve drenaj uygulamaları, duvarlar ve çatı yapımıdır. Sıraladığımız kaba işler inşaat toplamı yapı maliyetinin %30-40’ını oluşturmaktadır. Kaba inşaat maliyeti hesaplamada en fazla öne çıkan kalem ise beton ve demirdir. Toplam inşaatın yapı  maliyet hesabı içerisinde beton ve demir payı %20 gibi önemli bir oranla öne çıkmaktadır.

100 m2 ye ne kadar demir gider?

100 metrekare bir dairenin metrekaresine yaklaşık 35-45 kg arası donatı gitmektedir. Metrekare başına düşen donatı miktarı deprem bölgesine ve yapı sistemine bağlıdır. Bu değerler yaklaşık değerlerdir.

Donatı (İnşaat Demiri) inşaatlarda nerelerde kullanılır?

Bir yapı için en önemli unsurlar olan kolonlar, kirişler ve döşemeler gibi yerler, demirlerin en fazla kullanıldığı bölümlerdir. Buralarda kullanılacak demir miktarı, unsurun boyutları, malzemenin cinsi vb. birçok parametreye göre değişkenlik göstermektedir. Demirin en çok kullanıldığı yerlerden biri de yapının temeli olmaktadır. Bunun yanı sıra sargı donatılarında, şapolarda, pilyelerde, güçlendirme faaliyetlerinde vb. çoğu uygulamada donatının önemi oldukça fazladır.

Demir oranları neye göre belirlenmektedir?

Binalarda kullanılacak beton, demir, tuğla, sıva vb. gibi birçok sarf malzeme genellikle binanın toplam alanına bağlı olarak hesaplanmaktadır. Bu konudaki değerlerin referansı genelde İnşaat Mühendisliği Odası (İMO) olmaktadır. İMO, akademik bilgiler ve pratik uygulamalardan elde edilen birikimlerden yola çıkarak böyle standart değerler sunulabilmektedir. Buna göre, binalarda kullanılacak betonarme demirinin miktarı 34 kg /m² olarak hesaplanmıştır. Başka bir örnek vermek gerekirse, kullanılacak betonun oranı 0.380 m³/m² olarak verilmiştir.

İnşaatta demir hesabı nasıl yapılır?

Donatı metrajları genellikle programlar aracılığı ile hesaplanır. Her plana ait metrajlar toplu şekilde veya bölüm bölüm yazar. Fakat şantiyede bu durum böyle değildir. İmalata göre iş programına göre metraj çıkarmak gerekir ve ona göre sipariş vermek gerekir. Demir hesabı yaparken öncelikle donatı çaplarını ayrı sınıflandırmak gerekir. Her donatı çapına ait donatı metrajı ayrı ayrı çıkarılır. Donatı adedi ile donatı uzunluğunu çarptıktan sonra donatı çapına ait metre başına düşen kilogram değeri ile çarpılır ve sonrasında o çapa ait donatı ağırlığı bulunmuş olur. Her çapa ait metrajlar hesaplanır ve toplam ağırlık firmaya söylenerek sipariş verilir. Betonarme kalıp metrajı gibi farklı metraj işleri bulunmaktadır.

Demir metrajı nasıl yapılır?

Demir metrajı cetveller yardımıyla yapılır. Demir metraj hesabını herhangi bir dokümana dökmeden yapmak oldukça zordur. Demir metraj cetveline; donatı adedi, benzer kısmı, uzunluk, demir çapı vb. özellikler girilir. İşlemlerin sonuçları donatı çapına ait sütunlara yazılır ve en altta toplama yapılır. Demir çaplarına ait hesaplar kilogram veya tonaj cinsinden yazılır. Dikkat edilmesi gereken diğer husus yapılan donatı metrajının bölgesel olmasıdır. Her bölgeye ait ayrı metraj cetveli olması halinde kontrol etmesi oldukça kolaylaşır.

Örnek Demir Hesapları

Bir örnek ile kat alanına giden demir oranının nasıl hesaplandığı konusunu daha iyi anlayabiliriz. Bir dairenin 100 m² olduğunu varsayarsak: (100*34 kg /m²) formülünden toplamda 3400 kg yani 3,4 ton demire ihtiyaç duyulduğu sonucuna ulaşılabilir. Tabi bu değer, yaklaşık bir değer olup yapı ile ilgili diğer teknik işlerden bu sonuca doğrudan veya dolaylı olarak etki edebilmektedir. Kat alanına giden demir miktarı hesaplanırken sadece fiyat odaklı düşünülmemelidir. Yapının uzun yıllar ayakta kalıp hizmet verebilmesi için en önemli yapı taşlarından biri olan demirin kaliteli olması ve uygun şekilde kullanılması gerekmektedir.