Hatıl, duvarların dikey doğrultudaki çatlamalarını engellemek ve ağırlığı yatay bir şekilde dağıtmak için yatay yükleri taşıyan tüm dış ve perde duvarların üzerinde yer alan beton, çelik veya ahşap kısımlardır. Hatıllar fazla kat yüksekliği bulunan yapılarda duvarın dayanımı arttırmak için kullanılır.
İçindekiler
Hatıl Uygulamasında Neye Dikkat Edilir?
- Hatıl kalıpları ve kolonlarında Ø8 inşaat demiri kullanılır.
- Statik/dayanımı arttırmak için kolon yüzeyleri delinerek hatıl donatıları kolonlara saplanır.
- Döşemede bulunan hatıl kolon donatıları için yine aynı işlem uygulanmalıdır.
Hatıl Çeşitleri Nelerdir?
- Taş Hatıl
- Tuğla Hatıl
- Ahşap Hatıl
- Betonarme Hatıl
Hatılda Yatay ve Düşey Ne Anlama Gelir?
Kagir yığma yapılarda duvar bağlantısını sağlamak adına ve üzerlerine gelen yükleri düzgün olarak yayıp stabiliteyi arttırmak için düşey ve yatay hatıllar vardır.
Hatıllar Nereye Yapılır?
Hatıllar, kat veya dam kirişlerinin oturacağı yerlerde, pencere alt ve üst hizalarında duvarın dış yüzünden biraz içeride olacak şekilde yapılır.
Hatıl Uygulaması Nasıl Yapılır?
Öncelikle kolon yüzeyleri delinmelidir. Sonrasında hatıl donatıları kolonlara saplanır. Döşeme üzerinde kullanılan hatıl bir kolon donatısı söz konusu ise yine aynı işlem uygulanması gerekmektedir. İç duvar ve dış duvarda gerekli kalınlıklara göre işlem yapılması gerekmektedir. Donatılar epoksi yardımıyla bağlanır. Son olarak belirlenen aralıkta etriyeler yerleştirilir ve kalıba hazırlanmış olur. Beton dökümü yapılarak hatıl uygulaması yapılmış olur.
Hatıl Niçin Kullanılır?
- Yapıda örülen duvarlarda iki kolon arası mesafeye ve kat yüksekliğine bağlı olarak hatıl belirlenir.
- Geniş aralıklı duvar yapılarında hatıllara statik destek vermek için hatıl yapılır.
Kiriş ve Hatıl Arasındaki Fark Nedir?
Hatıllar duvarın dayanımını artırmak veya yüksekliği fazla olan elemanlara dayanım sağlamaktır. Hatıl çerçeveler arası dayanım artırıcı bir unsurdur. Fakat kiriş elemanları gibi çerçeve içerisine dahil olup kuvvet aktarımında çok etkin rol oynamazlar. Hatıllar fayda sağlar ve dayanıklılık verir. Çerçevelerdeki kuvvet aktarımını şöyle ifade edebiliriz. Kuvveti öncelikle döşeme elemanları alır. Sonrasında döşemeler kirişlere aktarırlar. Kirişler rijitliği doğrultusunda kolon elemanlarına aktarır. Kolon aralarında bulunan hatıllar, kolonlara dayanım sağlar ve eğilme diğer anlamda burkulma boyunu düşürür. Bir nevi çelik elemanlardaki kirişler arasındaki tali kirişlere benzetebiliriz.
Hatıl Donatı Elemanlarının Ölçümü ve Kesimi Nasıl Olmalıdır?
- Yatay hatılların alt kısmına pilye konulmaz.
- Hatıl genişliği duvar genişliğine eşit olmalıdır.
- Hatılın yüksekliği 20 cm’den az olmamalıdır.
- Hatıl taş duvar üzerine yapılıyor ise; üçü altta üçü üstte olmak üzere 6Ø10, diğer taşıyıcı duvarlara yapılıyorsa; en az 4Ø12 boyuna demir konmalıdır.
- Hatıl içine en fazla 25 cm ara ile Ø8’lik etriye konulmalıdır.
- Moloz taş duvarlara düşey aralıkları 1,5 metreyi geçmeyecek yatay hatıl yapılmalıdır.
- Yatay hatıllar taşıyıcı duvar genişliğine eşit genişlikte yapılmalıdır.
- Yatay hatıllar en az 200 mm yükseklikte yapılmalıdır.