Donatı alanında yapılan çalışmalarda belirli özelliklere göre işlemler yapılmaktadır. Bir alanda uygulanan işlemde eğer orası o işlemi desteklemezse diğer yönteme geçilmektedir. Bu inşaat alanı içerisinde sıkça yapılan durumlardan biridir. Yapılardan istenen ekonomiklik, estetiklik ve dayanımdır. Bazı yapılarda dayanım öne geçmektedir. Örneğin yollari köprüler, depolar, sanayi yapıları gibi yapılarda estetiklikten çok yapının tüm etkilere karşı dayanıklı olması gerekir. Baı sistemler bu durumlarda yetersiz kalmaktadır. Ardgerme ve öngerme işlemleri de bu noktada dayanımı arttıran ve kompleks sistemlere katkı sağlayan bir unsurdur. Günümüzde bu sistemler prefabrike olarak çok yaygın kullanılmaktadır.
İçindekiler
Öngerme Nedir?
Donatı yapısı gereği, donatı çubuklarının yerine kopma dayanımı daha yüksek olan halat yapılarının yerleştirilmesi ile birlikte germe kuvveti betona aktarılır. Bu işleme öngerme işlemi denilmektedir. Öngerme işlemi ile birlikte betonun taşıma kapasitesi artmaktadır. Kopma dayanımı düşük olan donatıdan, kopma dayanımı yüksek olan halata geçilerek dayanım arttırılmış olur.
Öngermeli Beton Nerelerde Kullanılır?
- Köprüler
- Silolar
- Yüksek Binalar
- Nükleer Hücreler
- TV Vericilerinin Konduğu Kuleler
- Spor Salonlarının Çatılarını Örtülmesi
Sıkça Sorulan Sorular
Öngermeli Beton Elemanları Nelerdir?
- Beton
- Öngerme Çeliği
- Betonarme Çeliği
- Art Çekmeliler
Öngerme Nasıl Yapılır?
Öncelikle yüksek mukavemetli çelik şeritler veya teller payandalar arasına sıkıştırıp gerilir. Halatlar hidrolik krikolar ile gerilmektedir. Öngerme işlemi için yerleştirilen halatlar belirli hesaplamalar sonucunda yerleştirilmesi ve ona göre bir germe kuvveti uygulanması gerekir. Beton dökülür.Kalıplara dökülen beton belirlenen dayanıma ulaştıktan sonra betonla halatlar gevşetilir ve halatlar üzerindeki kuvveti aderans yoluyla betona aktarılmasıyla kesite basınç uygulanır. Daha sonra kiriş dışındaki halatlar kesilir. Böylelikle öngerme işlemi gerçekleşmiş olur. Bu sayede beton üzerine düşecek olan yük miktarı eşit bir şekilde sağlanarak yapının taşıma kapasitesi artırılacaktır.
Öngerme Metodu Nedir?
- Üretilecek numunenin donatısı özel bir çelik kalıp içerisine yerleştirilir
- Öngerme yükü verilecek yüksek mukavemetli çelik halatlar kalıp içerisine istenilen formda olacak şekilde yerleştirilir.
- Hidrolik piston veya vinç yardımı ile çelik halatlar öngörülen yük miktarı kadar çekilir.
- Torondaki (özel çelik halat) uzama miktarı kaydedilir.
- Projede istenilen miktar kadar çekilen toron iki ucundan kilitlenerek sabitlenir.
- Çelik halatlar çekili ve kilitli durumda iken beton dökülür. Beton küp numune alınır.
Öngerme Nasıl Uygulanır?
İki uygulaması mevcuttur. Bunlar:
- Önceden Germe (Pre Tensioning): Öngerme donatıları kabıla yerleştirilir ve gerilir. Beton dökülür ve mukavemetini aldıktan sonra, teller gevşetilir.
- Sonradan Germe (Post Tensioning): Öngerme betonu kalıba yerleştirilir. Beton dökülür ve germe işlemi beton mukavemetini kazanınca yapılır.
Öngermeli Beton Özellikleri Nelerdir?
- Yüksek dayanımlı olması
- Malzemeler daha kaliteli olması
Öngermeli Betonun Amacı Nedir?
- Kiriş yüksekliğini azaltmak
- Çekme güçlerini azaltıp büyük açıklıkları ekonomik ve güvenli geçebilmek
Öngermeli Beton Nerelerde Kullanılır?
- Köprüler
- Yüksek yapılar
- Fabrikalar
- Su altı yapıları
- Prefabrik Yapılar
- Kuleler
- Kirişler
- Kazıklar
Öngermeli Betonun Dezavantajları Nelerdir?
Normal betona göre daha gevrek yapıdadır. Gevrek olması yapıdaki gerekli sünek olmamasına yol açar.
Betonarme ve Öngerilmeli Beton Arasındaki Fark Nedir?
Öngerilmeli betonda yüksek dayanımlı çelik gerilerek yüksek dayanımlı betona basınç verir iken betonarmede, beton ve çelik birleştirilerek kullanılmaktadır. Ardgerme ve öngerme nedir sorusunda öngerme işlemi bir yük durumunu dağıtmak üzerine halat kullanımı yapılmasıdır.
Ardgerme Nedir?
Ardgerme betonun çekme kuvvetlerine karşılık verebilmesi ve betonun bu kuvvetlere karşı güçlendirilmesi için kullanılmakta olan yüksek dayanım gücüne sahip çelik halatların, beton döküm işlemi sonrasında yapılan gerilme yöntemidir. Ardgerme işlemi öngerme işleminin tam tersi olarak gözlemlenmektedir. Kopma dayanımı düşük olan donatıdan, kopma dayanımı yüksek olan halata geçilerek dayanım arttırılmış olur.
Ardgermeyle ilgili Sıkça Sorulan Sorular
Ardgermenin Avantajları Nelerdir?
- Donatı kullanımının azaltılması
- Yüksek dayanımlı beton kullanımı
- Beton kesitlerinin daraltması
- Kalıp alma süresinin kısaltılması
- Geçilebilecek açıklıkları artmasını
Ardgerme Nerelerde Kullanılır?
- Dengeli Konsol Köprüler
- Prekast Segmentli Köprüler
- Stay Cable Köprüler
- Stadyumlar
- Sinema ve Konser Salonları
- Kapalı Spor Salonları
- Katlı Alışveriş Merkezi
- Bürolar
- Okul ve Hastane Binaları
- Konutlar
- Silolar ve Silindirik Depolama Alanları
- Nükleer Santraller
- Gemi İnşa Havuzları
- Açık Deniz Petrol Platformları
Ardgerme Metodu Nedir?
- Ön çekme metodunda olduğu gibi özel çelik kalıp içerisine donatı yerleştirilir.
- Ön çekme metodundan farklı olarak çelik halat yerine daha sonradan çelik halatların geçeceği spiral borular yerleştirilir.
- Beton küp numuneleri alınır ve beton dökümü tamamlanır.
- Alınan numuneler basınç testine tutulur.
- İstenilen mukavemete ulaşmışsa plastik spiral boruların içerisinden çelik halatlar geçirilir.,
- Kitleme aparatları toron üzerine yerleştirilir.
- Çelik halatlar hidrolik piston veya vinç yardımı ile projede istenilen miktar kadar kademeli olarak çekilir.
- Torondaki uzama miktarı kayıt edilir.
Ardgerme Nasıl Uygulanır?
Ardgermenin öngermeden en önemli farkı bitmiş bir elemana uygulanmasıdır. Bitmiş betonarme elemanlar yerine yerleştirildikten sonra elemanın içerisine bırakılmış olan borular içinden ard-germe halatları geçirilerek hidrolik krikolarla hesaplanan kuvvete göre gerilir kilitlenir ve borular içine rötresiz grout basınçla doldurulur. Kalıplara dökülen beton belirlenen dayanıma ulaştıktan ve betonla halatlar gevşetilir ve halatlar üzerindeki kuvveti aderans yoluyla betona aktarmasıyla kesitte basınç uygulanır, daha sonrada kiriş dışındaki halatlar kesilir.