Kazık Temel Çeşitleri Nelerdir?

Kazık Temel Nedir?

Üst yapı yükünün tamamını veya bir bölümünü zayıf zeminden derinlerdeki sağlam tabakalara aktaran, temel sistemlerine kazık temel (derin temel) denir. Kazık temeller, yapıların temellerinde gevşek zeminli bölgelerin genel olarak yapay dolgu özellikte olan taşıma gücü değerleri düşük , zemin emniyet gerilmesi yapı yüklerini karşılamayan zayıf zeminlerde uygulanır. Derin temel sağlam tabakalara iletme görevini yaparak zeminle yapı temeli arasında rijit bir bağlantı oluşturur. En yaygın kullanılan yöntemi fore kazık temel uygulamasıdır. Hidrolik ve mekanik özellikte fore kazık makineleri ile yapılmaktadır.

Kazıklı Temel Neden Yapılır?

Yapılarda üst zemin tabakalarının taşıma gücünün yetersizliğinde ve taşıma gücü yüksek olan zeminlerin alt tabakalarda bulunduğu durumlarda kazıklı temeller yapılmaktadır. Kazık temel yapı yüklerini gevşek zemin tabakalarının altındaki sağlam zemin tabakalarına güvenli bir şekilde aktarır. Yapıda güvenliğin sağlanması için yapı maliyetli olsa bile kazıklı temelin yapılması önemlidir.

Kazık Temeller Nerelerde Kullanılır?

• Temellerde çok büyük yükler olacaksa kullanılır.
• Zeminde farklı oturmalar olacaksa kullanılır.
• Üst zemin tabakası yumuşak ise kullanılır.
• Zeminde su teması olup meydana gelebilecek oyuk, şişme, kabarmada kullanılır.
• Şev hareketleri engelleniyorsa kullanılır.
• Yatay zemin hareketlerinin karşılanmasında kullanılır.
• Kaldırma kuvvetinin karşılanmasında kullanılır.
• Suya yapılan köprünün ayakları için ve liman yapımında kullanılır.
• Rüzgar ve depreme karşı dayanma yapılarında oluşacak risklerin karşılanması sebebiyle yapılır.
• Gevşek zeminlerin sıkılaştırılması ve yapıyı sağlam hale getirmede kullanılır.

Kazık Temel Çeşitleri Nelerdir?

Malzeme Cinsine Göre Kazıklar

Ahşap Kazıklar

Malzeme cinsine göre ahşap kazıklar; hafiflik, kolay taşınabilirlik açısından avantajlı gözükse de tamamı su içinde kaldığında su seviyesi değişimiyle ahşapta tahribatlar meydana gelebilmektedir. Ahşap kazık için sedir, köknar, çam ağaçları kullanılabilir.

Avantajları:

• Taşıması kolay ve ucuzdur.
• Su altında uzun süre bozulmadan kalabilmektedir.

Dezavantajları:

• Belli bir yük taşıma potansiyeli vardır.
• Uzun süre maruz kalınan su seviyesi değişimiyle çürüme görülebilir.
• Ahşapların çakılması sırasında kırılmalar oluşabilir.

Betonarme Kazıklar

Betonarme kazıklar, zeminin delinmesiyle çıkan toprak yerine demir donatı ve betonlama yapılarak doldurma sonucu oluşur. Silindirik veya sütun şekline benzemektedir. Betonarme kazıklar dörde ayrılır:

• Yerinde Dökme Betonarme Kazıklar

• Önceden Dökme (Prekast) Betonarme Kazıklar

• Kompozit Kazıklar

• Çelik Kazıklar

Yapım Şekillerine Göre Kazıklar

Çakma Kazıklar

Zemine çakılarak kullanılan beton veya öngermeli betondan yapılan kazıktır.Mekanik çekiçlerin darbeleri veya titreşimler ile zemine çakılırlar. Gevşek, granüler zeminlerde uygulandığında avantajlıdır. Hafif ve ağır yükler altında kısmen alüvyal yumuşak zeminlerde kullanıldığında zemin stabilitesi için iyidir. Çakılma sırasında oluşan titreşimler ve gürültü sebebiyle şehir içlerinde kullanımı zorlaşmaktadır.

Fore (Sondaj) Kazıklar

Zemin içine dairesel kesitli delgi açılması içine kazık donatısı ve beton dökülmesiyle yapılan kazık çeşididir. İnşaat yapımında jeoteknik yapının uygun olmadığı zamanlarda kullanılan yöntemdir.

Fore Kazık Nasıl Yapılır?

• Kılıf borusu zemine yerleştirilir.

• Kılıf içindeki hafriyat çıkarılır.

• Hafriyat boşaltılır.
• Belirlenen derinliğe ulaşmak için diğer kılıflar eklenir.

• Demir donatı çukura indirilir.

• Demir donatı yerleştirilen çukurun beton ile doldurulur.
• İçi betonla dolan kılıf çıkarılır.
• Son kılıf çıkarılır ve işlem tamamlanır.

Yerleşim Özelliklerine Göre Kazıklar

Oluşturdukları yer değiştirme hareketlerine göre 3’e ayrılırlar:

Zeminde Büyük Yer Değiştirmeler Yapan Kazıklar

Çakma kazıklar serbest düşen mekanik çekiçlerin darbeleri veya titreşimler ile zemine çakılırlar. Zeminde büyük veya küçük yer değiştirme hareketleri ile zeminin sıkışmasını sağlarlar. Çakma kazıklar zeminde büyük yer değiştirmeler yapıp zeminde iyileştirmeye neden olurlar.

Zeminde Yer Değiştirmeye Sebep Olmayan Kazıklar

Kovalı, burgulu veya darbeli sondaj gibi mekanik aletler kullanılarak açılan boşluklara donatının yerleştirip betonlama yapılmasıyla oluşmaktadır.

Zeminde Küçük Yer Değiştirmeler Yapan Kazıklar

Çelik sınıfı boru kesit, H profil, kutu veya burgulu gibi kazıklar zeminde küçük yer değiştirmeler yapar. Bu kazıklar gevşek kumlu zeminlere sokularak sıkışma yapılır.

Yük Aktarım Mekanizmasına Göre Kazıklar

6 adettir:

Uç Kazıklar

Derin temellerde üst yapı yüklerinin çoğunu derinlerde sağlam tabakalara ileterek imal eder.Sürtünme etkisi çok küçüktür. Gelen yükler kazık ucuile sağlam zemine iletilir.

Sürtünme Kazıkları

Yapı yüklerinin kazık çevresinde oluşan zemin sürtünmesi ile tamamen veya kısmi olarak zemin sürtünmesini karşılayan kazıklardır.

Çekme Kazıkları

Suyun kaldırma kuvveti, temelde döndürme etkisinin oluşması gibi etkilerle temellerin çekmeye maruz kalmasıyla oluşan kazık türüdür.

Ankraj Kazıkları

Derin kazılarda ve iksa sistemlerinde zemin göçmelerini ve yer altı sularını önlemek amacıyla yapılan duvarların yanal dayanımını sağlayan kazıklara ankraj kazıkları denir.

Kompaksiyon Kazıkları

Kazıklar vasıtası ile zemin sıkıştırılıp dayanımı arttıran ve amacı zemin stabilizasyonu olan kazıklardır.

Eğik Kazıklar

Eğik veya yatay oluşan büyük kuvvetlerin zemine güvenilir bir şekilde aktarılmasında görevli olan kazıklardır.

Sıkça Sorulan Sorular

Kazık Temeller Nelerdir?

Kazık temel zayıf zeminlerde yapılan temelden gelen yükü sağlam olan tarafa aktaran temel türüdür. Ana temelin altına yapılan tüm temel çeşitlerine kazık temel diyebiliriz.

Kazıklı Radye Temel Nedir?

Kazıklı radye temel sistemi, yüzeysel temel sistemi olan radye (plak) temel ile derin temel sistemi olan kazık temel sisteminin birleştirilmesi ile oluşmaktadır. Kazıklı radye temel sisteminin klasik yöntemlerle hesaplanmasında yapı yükünün tamamının kazıklar tarafından taşındığı kabul edilir. Oysaki; radye temelin yüzeye temas ettiği durumda yapı yükü radye ve kazık grubu arasında paylaşılarak zemine aktarılır. Bu davranış biçimi temel tasarımında dikkate alınırsa daha ekonomik çözümler elde edilebilir. Ekonomik çözümler, Ülkemizde fazla uygulama alanı bulmayan zemin iyileştirme yöntemlerinin yaygınlaşmasına katkılar sağlayabilir.

Kazık Temel Kaç Metre Olmalıdır?

Yaygın olarak kullanılan fore kazık çapları 45cm , 65 cm , 80 cm,120 cm ve 150 cm dir. Fore kazık boyları yaklaşık 0-50 mt aralığında değişmektedir. Bu uzunluk zeminin sürtünme değerine, temel yüküne ve zemin cinsine bağlı olarak değişmektedir.

Kaç Çeşit Temel Vardır?

2 çeşit temel türü vardır. Temeller yüzeysel temel ve derin temel olmak üzere ayrılırlar.

Temel Türleri Nelerdir?

Temeller yüzeysel temeller ve derin temeller olmak üzere 2 başlığa ayrılırlar. Yüzeysel temeller kendi içerisinde tekil temel, sürekli temel ve radye temel olmak üzere 3 bölüme ayrılırlar. Derin temeller ise ayak temelleri, kazık temelleri ve keson temeller olmak üzere 3 bölüme ayrılırlar. Her temel çeşidinin yapım şekillerine ve malzeme çeşitlerine göre de kendi içerisinde başlıklara bölünmektedir.

Radye Temel Kalınlığı Ne Kadar Olmalıdır?

Radye temel kalınlığı yönetmeliklerde belirlenmiştir. Kirişli olarak projelendirilen radye temellerde radye döşeme kalınlığı 20 cm den az olamaz. Kirişsiz olarak imal edilecek radye döşemelerde minimum radye kalınlığı 30 cm olmalıdır. Ayrıca kirişsiz radye döşemeler de zımbalama tahkiki ihmal edilmemelidir.