İstinat duvarı, toprağın veya yapının kaymasını engellemek amacıyla yapılan duvar olarak tanımlanır. İstinat duvarı sadece kaymayı engellemez. Aynı zamanda toprak üstünde kalan yapıların korunmasını sağlar ve riskli çalışma bölgesinin iş güvenliğini sağlar. Bazı bölgelerimizde boş arsalardan çok kentsel dönüşüm yoluna gidilerek yapılar yapılmaktadır. Kentsel dönüşüm esnasında kazılar sonucu oluşan toprak yükünü tutmak adına istinat duvarı gereklidir. Günümüzde bu sebeplerden ötürü istinat duvarlarının önemi artmıştır. Sadece istinat duvarı değil, tüm iksa sistemleri önem arz etmektedir.
Sizlere bir istinat duvarı için öncelikle beton metrajını sonrasında kalıp metrajını yaparak kalıp metrajı ve beton metrajı hakkında fikir vermiş olacağız.
İçindekiler
İstinat Duvarı Beton Metrajı
Aşağıda kesiti verilen istinat duvarının uzunluğu L = 20,00 m’dir. İstinat perdesi ve temeline C30 sınıfı beton dökülecek olup, altına ayrıca C16 sınıfı 10 cm yüksekliğinde grobeton dökülecektir. Bu istinat duvarı için gerekli grobeton ve beton hesabını adım adım yapalım.
İstinat duvarları genellikle bir duvar ve onu ayakta tutan pabuç kısmından oluşur. Bu soru için beton hacmini şu şekilde 3’e ayırabiliriz:
- İstinat perdesi duvarı
- İstinat perdesi temeli
- İstinat perdesi grobetonu
Döküm esnasında öncelikle düzgün bir yüzey elde etmek adına grobeton dökülür. Bu oluşturulan yüzeye çalışma yüzeyi de diyebiliriz. Amaç donatıyı zeminden yani korozyondan uzak tutmaktır. Sonrasında temel donatı yerleşimi yapılır. Temel kalıbı oluşturulur ve temel betonu dökülür. Sonrasında bırakılan filizlerden perde duvar donatıları yerleştirilir. Kalıp yerleşimi yapılır. Eğer uzun duvarsa anolar yardımıyla derz yapılır. Derz olması durumunda da beton ve kalıp ano ano gidilerek yapılır. Aşağıda anlattığımız detayları görebilirsiniz.
İstinat duvarı metrajı yaparken 3’e ayırarak gitmek mantıklı olacaktır. Öncelikle istinat duvarı temeli beton metrajını yapalım. Temel yüksekliği 50 cm’dir. Temel genişliği ise 4 m şeklinde verilmiştir. Duvar boyu 20 m’dir. Buradan hacim hesabı yaparsak 40 m3’lük bir beton hacmi bulunmuştur. Sonrasında istinat perdesi duvarı için de hacim hesabı yapalım. Duvar kalınlığı 40 cm’dir. Duvar yüksekliği 5 m’dir. Duvarın toplam uzunluğu 20 m olarak verilmiştir. Buradan hacim hesabı yaparsak 40 m3’lük bir beton hacmi bulunmuştur. C30 beton için toplam beton hacmi 80 m3’tür.
Grobeton için ayrı bir metraj yapacağız. Sebebi diğer beton sınıfından farklı olup C16 olmasıdır. Grobeton kalınlığı 10 cm olarak belirlenmiştir. 4 m temel genişliğidir. Fakat burada rahat çalışma için 50 cm sağa ve 50 cm sola beton dökülebilir. 20 m de duvar uzunluğu verilmiştir. Hacim hesabı yaparsak 8 m3’lük bir beton hacmi ortaya çıkmaktadır.
İstinat Duvarı Kalıp Metrajı
Kalıp metrajı hesabında tüm bilgiler aynı şekilde geçerlidir. Sadece kalıp hesabı yaparken 5 m’de bir ano olacak şekilde hesapları yapacağız. Aşağıdaki görseller yardımıyla ano mantığını görelim.
Yukarıdaki diyagramda işlem adımlarının nasıl olduğunu görüyoruz. Öncelikle ilk anonun temeli sonrasında duvarı yapılarak tamamlanır. Sonrasında diğer anoya geçilir. Böylelikle tüm duvar derzli şekilde oluşturulmuş olur. Derz bırakılmasının amacı, duvarın genleşmesi için pay bırakmak ve bunun yanında uygulama kolaylığı sağlamaktır. Çünkü donatılar 12 m’lik olarak üretilmektedir. Duvarın toplam boyu 20 m olduğu için anosuz bir duvar yapmanın imkânı yoktur. Donatı strüktürü yapılıp 20 m’lik yekpare bir duvar oluşturulabilir. Fakat bu kez de kalıp işçiliği sorunları ortaya çıkar. Aşağıdaki diyagramda anoların oluşum şekillerini görüyorsunuz.
Tüm bu adımları gösterdikten sonra kalıp metraj hesabına geçebiliriz.
Kalıp hesabında ilk ano hariç diğer anolarda aynı hesap adımları olacaktır. Anoları oluşturan elemanlar pabuç ve duvar kısmıdır. Şekillerde tanımladığımız pabuç ön ve pabuç arka pabuç kısmının duvar uzunluğu boyunca oluşan kesitini oluşturmaktadır. Pabuç yan ise pabuç kısmını tamamlayan diğer kalıp parçalarıdır. Yine duvar ön ve duvar arka kısmı duvar bölümünü oluşturmaktadır. Duvar yanlarda istinat duvarının diğer yüzeylerini tamamlayan yüzeyleri olmaktadır.
Kalıp hesabında sizlere kolaylık olması adına tüm anolar için diyagramlar oluşturduk. Yan kısımda oluşan kalıp yüzeylerini görüyorsunuz. Yukarıdaki görsel ilk anoya aittir. Şimdi de diğer anolar için oluşan kalıp alanlarını görelim.
Yukarıdaki diyagramda diğer anolara ait kalıp yüzeylerini görüyorsunuz. İlk anodan farkı, başlangıç olmamasıdır. Çünkü kalıp yüzeyi betonun bitiminden başlamaktadır. Tüm anolar için kalıp yüzeylerini gösterdikten sonra hesap kısmına geçebiliriz.
İlk ano için tüm yüzeyleri yukarıdaki diyagramlarda görmüştük. Yaptığımız işlem tamamen alan hesabıdır. İlk ano için pabuç kısmından başlayalım.
Pabuç ön ve pabuç arkanın toplam alanı 4 m2 olarak bulunur. 4m’lik genişlik ve 50 cm yüksekliği bulunan iki kalıp yüzeyinin alan hesabını yaptığımızda bu sonucu elde ederiz. Pabuç yan kısmında 5 m’lik bir ano uzunluğu ve 50 cm yükseklik bulunmaktadır. 2 adet olduğundan bu değeri çarpan olarak kullanırsak 5 m2 lik bir alan ortaya çıkar. Pabuç oluşumu için yani temel kalıbını oluşturmak için 9 m2 lik bir kalıba ihtiyaç vardır.
Duvar kısmında ön, arka ve yan kısımlar bulunur. Duvar ön ve duvar arka toplamında 4 m2’lik bir yüzeyi oluşturmaktadır. Duvarın toplam yüksekliği 5 m’dir. Duvar kalınlığı ise 40 cm olduğuna göre bu iki uzunluk ve kalıp adetini çarparsak bu alanı bulmuş oluruz. Duvar yan kısımları ise toplamında 50 m2’lik bir alanı kapsar. Bu anlattığımız tüm işlemleri aşağıdaki diyagramdan görebilirsiniz.
İlk ano için kalıp hesabı yaptıktan sonra diğer anolara geçebiliriz. Diğer anolar birbirleri ile eşdeğerdir. İlk anodan tek farkı ön yüzeyinin olmamasıdır. İsterseniz ilk anodan bulduğunuz kalıp alanından ön yüzeyin alanını çıkartarak direk sonuca gidebilirsiniz. Fakat biz aşağıdaki diyagramda tüm alanlar için hesapları gösterdik. Toplamında 59 m2’lik bir kalıp yüzeyi bulmuş olduk.
İlk ano için 63 m2, ikinci ano için 59 m2, üçüncü ano için 59 m2 ve son ano için de 59 m2’lik bir alan bulunmuştur. Toplamında 240 m2’lik bir kalıp yüzeyi gereklidir. Aşağıdaki görselde tüm hesapları görüyorsunuz. Bu kalıp alanı bulunduktan sonra zayiatlarda düşünülerek maliyet çıkarılabilir. Bu maliyet içerisinde kalıp işçiliği, kereste maliyeti, beton döküm maliyeti, donatı işçiliği, donatı malzemesi maliyet, gerekli iskeleler, anolar, drenaj için borular, çivi gibi malzemeler, kalıp paneli gibi kısımlar bulunmaktadır. Bizim buradaki ana gayemiz, bir istinat duvarında ano mantığını öğretmektir. Bunun haricinde bir istinat duvarı için beton metrajı ve kalıp metrajının nasıl olduğunu öğretmektir. Hesap adımlarını incelerken sizlerde verdiğimiz bu örnek için hesap yapıp, doğruluğunu kontrol edebilirsiniz.
