Kalıp metrajı alan üzerinden hesaplanan bir metraj türüdür. Betonarme elemanlar, kalıp tahtası dediğimiz levhalar yardımıyla yüzeyleri kapatılarak beton dökümü sonrası oluşur. Kalıp metrajında bu yüzey alanlarını hesaplamak çok önemlidir. Birçok alan hesaplama yolu vardır. Size örnek üzerinden kalıp metrajının nasıl olduğunu anlatalım. Örneğin planı, yukarıda verilmiştir. Kat yüksekliği 3 m’dir. Döşeme kalınlığı da 12 cm’dir. Tüm elemanlara ait detaylar ve ölçüler planda verilmiştir.
Yukarıda kalıp yüzeylerini belirten bir görsel bulunmaktadır. Bu yüzeyler öncelikle kolonlardan oluşturulmaya başlanır, sonrasında kiriş ve döşeme kalıpları oluşturularak kalıp işlemi tamamlanmış olur. Sarı yüzeyler döşeme kalıbını ifade eder. Turuncu kiriş kalıbını ve son olarak mavilerde kolon kalıbını ifade eder.
İçindekiler
Kiriş Kalıp Yüzeyleri
Bu plan için döşeme ve kiriş kalıplarını hesaplamak kolaydır. Fakat kolonların kirişlerle birleştiği noktalarda, minha dediğimiz çıkarılması gereken alanlar oluşmaktadır. Hesabımızda şekiller üzerinden sizlere detaylı olarak bu yüzeylerin alanlarını göstereceğiz.
Yukarıdaki görselde kiriş kalıplarına ait kalıp yüzeylerini görüyorsunuz. Burada kalıp alanı hesaplarken tüm kirişler için her birini bütün bir kalıp olarak düşünebiliriz. Öncelikle dar uzunlukları toplayıp sonrasında ortak çarpan olan uzunlukla çarparak kirişe ait alanı bulabiliriz. Bir örnek yapacak olursak, K01 kirişi için kiriş kalıp genişliklerini toplayalım. 0.50 m, 0.30 m ve 0.38 m genişliklerini toplarsak 1.18 m sonucu ortaya çıkar. 4.0 m uzunluk ile çarparsak 4,72 m2’lik bir kalıp yüzeyi ortaya çıkar. Tüm kirişler için aynı mantıkla hesaplayabiliriz. Bu mantığı şu şekilde formülize edebiliriz.
Kiriş Kalıp Alanı=(Kiriş Kalıp Yüzeyi Genişlikleri Toplamı)*(Kalıp Uzunluğu)
Not: Kalıp yüzeyi genişliklerini belirlerken, döşeme tarafındaki kalıp yüzeyinin 0,38 m olmasının sebebi 12 cm döşeme kalınlığı olmasıdır. Tüm kirişler için bu detaya dikkat edilmelidir. İsterseniz tüm kiriş genişliklerini toplayıp, uzunlukla çarptıktan sonra döşeme yüzeylerini minha yüzeyi şekilde düşünüp, toplam alandan çıkarabiliriz. Fakat direk çıkartıp hesaplamak daha hızlı olacaktır.
Kolon Kalıp Yüzeyleri
Kolon kalıp yüzeylerini hesaplarken dikkat edilmesi gereken, kiriş yüzeylerindeki minha alanlarıdır. Yukarıdaki görselde bu yüzeylere ait detayları görüyorsunuz. Burada yine kolon genişliklerini ortak paranteze alıp, ortak çarpan olan kolon yüksekliği ile çarpılıp, kolon kalıp yüzey alanı bulunacaktır. Fakat kiriş birleşim noktalarındaki alanlar minha olarak hesaplanıp çıkartılacaktır. Yukarıdaki görselde köşe kolonlara ait detayları görüyoruz. Tüm kolonlar 0.50m*0.30m boyutlarına sahiptir. Kalıp yüzeyi olarak 0.50 m, 0.30 m, 0.50 m ve 0.30 m genişliklerini toplarsak 1.6 m’lik bir kalıp uzunluğu ortaya çıkar. 3 m’lik kolon uzunluğu ile çarparak bir kolona ait kalıp alanını buluruz. Sonrasında kirişlere ait minha alanlarını çıkararak net kalıp yüzey alanını bulmuş oluruz. Fakat burada şöyle bir detay daha vardır. Döşeme kalınlığı kadar bir alanı kiriş yüzeylerinden sonra oluşan alanlardan çıkarmak gerekir. Fakat çok küçük bir alan olduğu için ihmal edebiliriz. Bu projede kirişler direk kolona denk geldiği için böyle bir alan hesabına gerek yoktur. Köşe kolonlara 2 kiriş denk gelmektedir. Fakat bu durum ortadaki kirişler için aynı değildir. Ortada bulunan kirişlere 3 kirişin yüzeyi denk gelmektedir. Yani 3 adet minha yüzeyi oluşmaktadır. Aşağıdaki görselde bu yüzeylere ait detayları görüyorsunuz. Tüm kalıp yüzeyini hesapladıktan sonra kirişlerin oluşturduğu minha yüzeylerini çıkaracağız.
Döşeme Kalıp Yüzeyi
Döşeme kalıp yüzeyi arada kalan ölçülerin çarpılması sonucu bulunur. Kiriş aynaları arasındaki mesafeleri bulduktan sonra iki yöndeki mesafeleri çarparak alan bulunur. Döşeme yüzeyi kolon kalıbı tarafında küçükte olsa minha yüzeyi oluşturmaktadır. Fakat bu yüzeyler çok küçük olduğundan ihmal edilebilir. Biz bu hesaplarda o yüzeyleri ihmal ederek devam edelim.
Şimdi tüm detayları anlattıktan sonra hesap adımlarına geçebiliriz. Kalıp alanlarını bulurken öncelikle kiriş alanlarından başlayacağız.
Kirişlerin Yüzey Alanları Hesabı
Kiriş kalıpları için genişlikler bulunduktan sonra ayrı ayrı alanlara hesaplanarak kiriş kalıp yüzeyini bulabiliriz. Bu alanları çarptıktan sonra sırasıyla 11.75 m2, 13.68 m2 ve 11.75 m2‘lik alanlar bulunmuştur. Bu alanlar minha yüzeyleri düşülerek hesaplanmıştır. Yukarıdaki görselde tüm detayları görebilirsiniz.
Döşeme Yüzey Alanları Hesabı
Döşeme kalıp yüzeyleri belirlendikten sonra kalıp yüzey alanı 35.64 m2‘lik bir alan bulunmuştur. Bu kalıp yüzeylerinde de minha yüzeyi çıkarmaya gerek yoktur.
Kolon Yüzey Alanları Hesabı
Aşağıdaki görselde köşe kolonlarına ait kalıp yüzey alanları gösterilmiştir. Hesap 2’ye bölünerek yapılmıştır. Önce üstteki 2 adet kolon sonrasında alttaki 2 adet kolon için hesaplar yapılmıştır. Öncelikle bir kolon için ortak yüzey alanı bulunmuştur. Sonrasında 2 kolona ait alanları bulmak için 4 çarpanıyla çarpılmıştır. Bunun sebebi bir kolonun aynı iki yüzeye sahip olmasıdır. Minha yüzeyleri içinde 2 adet kolon bulunduğu için çarpan olarak 2 kullanılmıştır. İkişer gruplar halinde bakarsak 9.60 m2‘lik azı alanı ve 0.66 m2‘lik minha alanı hesaplanmıştır.
Aşağıdaki görselde de tekli şekilde ortada bulunan kolonlara ait kalıp yüzey alanları bulunmuştur. Buradaki fark ortadaki kolonlarda 3 adet minha yüzeyi oluşmasıdır. Bu yüzden bu kolonların kalıp yüzeyleri ayrı şekilde bulunmuştur. Ortada bulunan bir kolon için 4.80 m2‘lik azı alanı ve 0.51 m2‘lik bir minha alanı bulunmuştur. Aşağıdaki görselde hesap adımlarını detaylı şekilde görebilirsiniz.
Toplam
Tüm bu alanlar bulunduktan sonra kalıp alanlarının toplamını hesaplayabiliriz. Kiriş kalıp alanı 36.036 m2, döşeme kalıp alanı 35.64 m2 ve kolon kalıp alanı 26,46 m2 olarak bulunmuştur. Bu alanların tamamını toplarsak 98.136 m2 çıkar. Hesaplanan bu alan üzerinden zaiyatları da düşünerek kalıp malzeme hesabı yapılabilir. Sadece malzeme hesabı değil, işçilik fiyatı içinde fikir edinilebilir. Kalıp malzemesi ve kalıp işçilik fiyatları sürekli değişken haldedir. Konum, inşaat sistemi, kullanılacak kalıp sistemi gibi etkiler fiyatları etkilemektedir.
Sizlere bu yazıda betonarme elemanların kalıp yüzeylerinin nasıl bulunduğunu anlatmaya çalıştık. Kalıp hesabında en önemli şey, hesaba nereden başladığınız ve ortak çarpanların ne olduğunu belirlemektir. Sizlere bu mantığı göstermeye çalıştık. Bunun haricinde maliyetlerle alakalı bilgi almak istiyorsanız youtube kanalımızdaki videolara ulaşabilirsiniz. Genel inşaat maliyeti hesabı yapmak istiyorsanız “insaathesabı.com”un demo versiyonunu kullanarak inceleyebilirsiniz. Örnek raporlara ve metrajlara sitemizden ulaşabilirsiniz.
Örnek Maliyet Raporu Linki:
Örnek bir apartmana ait hesaplamaları içeren apartman maliyet hesabını gösteren bir raporu içerir. Aşağıdaki linkten indirebilirsiniz.
Örnek Metraj Raporu Linki:
Örnek bir apartmana ait hesaplamaları içeren apartman metraj hesabını gösteren bir raporu içerir. Aşağıdaki linkten indirebilirsiniz.
