Proje ünitelerinin inşa edileceği yerlere şantiye denir. Organizasyon: Belirlenmiş plan hedeflerine ulaşmak için gerekli olan mekân, araç-gereç, makine ve insan gücü ihtiyacını tespit etme, temin etme, düzenleme ve etkin bir şekilde kullanma amacına yönelik faaliyetlerin tümünü ifade etmektedir. Şantiyenin yönetilmesine de şantiye organizasyonu denir.
Şantiyenin yer seçimi, büyüklüğü, kapsadığı tesislerle şantiye araç ve gereçler listesi, projenin tipi ve büyüklüğü, yerel koşullara göre her projede değişiklik gösterebilir. Bir şantiyenin planlanmasına geçmeden önce şantiyenin çalışılan ve yaşanan bir yer olduğunu göz ardı etmemek gerekmektedir. Şantiyede yapılan çalışmaların çeşit ve özelliklerine göre yer alması gereken her türlü tesis de bulunmalıdır.
Yönetim binaları, ambarlar, atölyeler, servis yolları, malzeme ocakları, laboratuvarlar, yardımcı tesisler v.b. yerler bu çalışma düzenine göre yapılır. Ayrıca içinde yaşanılan yer olarak çalışanların gereksinimlerini karşılayacak sosyal ve sıhhi tesisler, lojman ve işletmeler de bulunmalıdır. Bu tip tesislerin büyüklüğü çalışan işçi sayısına ve bölge koşullarına göre değişmektedir. Bu tip yapılardan bir kısmı, proje işletmeye devredildiğinde işletmeye ait yapılar içinde yer alacak, bir kısmı ise inşaatın bitmesiyle birlikte sökülecektir. Bunlar genelde geçici tesislerdir.
Projenin durumu kesinleştikten sonra, uygulama programı göz önüne alınarak inşaat makine listesi hazırlanmalıdır. Bu listenin hazırlanabilmesi için de inşaatın plankotesinin ve aplikasyon durumunun çıkartılmış olması, zemin kazı ve dolgu durumları, demirli beton, demirsiz beton v.b. ana iş kalemlerine ait inşaat kapasitelerinin bilinmesi gerekmektedir. Ayrıca hazırlanan makine parkı listesi, yatırım planları için çok yararlı bir veri olmaktadır.
Şantiye organizasyonunda önemli noktaları anlatmadan önce ve şantiye ortamı oluşturulmadan önce neler yapılmalı bunları inceleyelim.
İçindekiler
Şantiye Kurulumuna Başlamadan Önce Neler Yapılmalıdır?
1. Sosyal Sigortalar Kurumu’nun (SGK) ilgili bölge veya şube müdürlüğünden işyeri numarası alınmalıdır.
2. SGK’dan alınan imza sirküleri şantiye yönetimince doldurulup imzalanmalıdır.
3. İlgili vergi dairesinden hesap numarası alınmalı ve kasa defteri noterde onaylatılmalıdır.
4. İşyerinin bölge çalışma müdürlüğünden dosya numarası alınmalı, yapı iş defteri temin edilerek çalışma müdürlüğüne tasdik ettirilmelidir.
5. Yapı denetim firmasıyla anlaşma yapılmalıdır.
6. Şantiyeye elektrik, su, telefon ve internet bağlantı temini için ilgili kurumlara müracaat edilmelidir.
7. İş kazaları gibi acil durumlarda gidilecek en yakın poliklinik, hastane ve eczane tespit edilmeli, şantiye sağlık işleri sorumlusu ve şoförlere gidecekleri adres ve başvuracakları kişilerle ilgili bilgi verilmelidir.
8. Gerekli sigorta işlemleri yapılmalıdır.
Şantiye Kurulum Aşamasında Neler Yapılmalıdır?
1. Sahanın rölövesi alınarak çalışma sahası ve ulaşımın yapılacağı şantiye sınırları tespit edilmelidir.
2. İnşaat sahasından geçen ve taşınması gereken alt yapı hatlarının varlığı araştırılmalı, ulaşım işlemleri ile birlikte ilgili kurum ve kuruluşlarla irtibata geçilerek hareket işlemleri için girişimler yapılmalıdır.
3. Şantiye yakınından geçen enerji hattı varsa, elektrikle çalışacak makineler de dikkate alınarak o hattan yararlanıp, yararlanamayacağı öğrenilmelidir.
4. Kurulacak ambarların gerekli malzemeye göre kapasite ve büyüklükleri tespit edilmelidir.
Kum ve çakıl deposu:
Harç yapılan yerlere yakın olmalı ve etrafında araçların manevrası için yeterli mesafe bulunmalıdır. Ulaşımı kolay olmalı, araç giriş-çıkışları kolayca yapılabilmeli
Kazıdan çıkan toprak:
Kazılardan çıkan toprak şantiye içinde dolgu olarak kullanılacaksa, bu durum proje safhasında tespit edilerek ara stok sahaları belirlenmelidir.
Çimento depoları:
Beton hazırlanan tesise yakın olmalıdır. Çimento, beton veya taş zemin üzerine konursa rutubetin etkisiyle bozulabileceğinden, çimento depolarının döşemeleri adi ahşap döşeme ile kaplanmalıdır.
Betonarme demirleri stoklama ve hazırlama yeri:
Stok sahası ve demir hazırlama sahası yükleme ve indirme için kolay ulaşılabilir, vinçlerin etki alanı içinde olmalıdır. Betonarme demirleri kullanılmadan uzun süre bekletilecekse, yağışlarla aşırı derecede paslanmamaları, yağışlı havaların demir kesme ve bükme işlemlerini etkilememesi için demir kesme ve bükme makineleri bir sundurma altında olmalıdır.
Doğrama atölyeleri:
Hazır alınan doğramalar bina içinde bir yere konabilirler. Fakat şantiyede imal edilecek doğramalar için kereste deposu yakınında bir doğrama atölyesi planlanmalıdır.
Demircilik işleri:
Sıcak demircilik işlerinin yapıldığı yerler kereste ve benzeri gereç depolarından uzakta düşünülmelidir. Soğuk demircilik işleri için ayrılan yerler, diğer gereç depoları ve işyerine uygun uzaklıkta tanzim edilmelidir.
Makine ve araç parkları, bakım tamir atölyeleri:
Araç parklarının yeri şantiye girişinde, yola yakın olmalıdır. Bakım ve tamir atölyesinin yakınında 40–50 m2’lik bir alana ambar kurulmalıdır.
Yollar:
Şantiye içi yolların genişliği ve yüzey kaplaması, kullanılacak motorlu taşıtların özelliğine ve trafik yoğunluğuna göre belirlenmelidir. Şantiye içi yollar, çalışma yerleri ve depo yerlerine göre tanzim edilmelidir. Yolların planlanmasında taşıt yolları ile yaya yollarının sık kesişmemesine dikkat edilmelidir.
5. Şantiye tesislerinde yapılacak imalatların yaklaşık ortalama günlük ve toplam miktarları tespit edilmelidir.
6. Araçlara park, tamirhane, yedek parça deposu için ayrılacak yerlerin ve şantiye içi yolların ölçülerinin tayini için şantiyede kullanılacak iş makinelerinin çeşidi ve sayıları tespit edilmelidir.
7. Yapılacak işin büyüklüğü göz önünde tutularak, ortalama ve en fazla kaç işçi ve teknik elemanın şantiyede çalışacağı, bunlardan ne kadarının şantiyede kalacağı tespit edilmelidir. Bulunan sayılara göre işçilerin dinlenme, yemek yeme, soyunup giyinme, yatma, tuvalet yerleri, sayıları ve ölçüleri; evli personel için yapılacak lojmanların yerleri ve sayıları belirlenmelidir.
8. Şantiye kuruluşunda, asgari ihtiyaçların minimum yatırım ve işletme maliyeti ile karşılanması prensibi esas olmalı, kurulacak tesis seçiminde bina, baraka, konteynır kullanılması gibi seçeneklerden en uygun olanı seçilmelidir.
9. Şantiyenin büyük yerleşim merkezlerinden uzak olması halinde, şantiyede bulunacak personel ve işçilerin ihtiyaçlarını karşılamak için yapılacak kantin ve benzeri binaların sayı ve büyüklükleri tespit edilmelidir.
10. Şantiye içi ulaşım güzergahları ile dahili su ve elektrik dağıtım plan ve güzergahları belirlenmelidir.
11. Haberleşme ihtiyaçları tespit edilerek, telefon hat sayısı, internet hat kapasitesi, telsiz ihtiyacı vb. belirlenmelidir.
12. Şantiye için gerekli olacak; bilgisayar, yazılımlar, yazıcı, fotokopi ve faks makinesi gibi ofis araçları tespit edilmelidir.
13. Jeneratör gerekiyorsa bunların sayı ve kapasiteleri tespit edilmelidir.
14. Günlük kullanılacak ortalama su miktarı hesaplanmalı ve bu suyun nereden, ne şekilde temin edileceği ve şantiyede nasıl saklanacağı belirlenmelidir.
15. Sahaya giriş çıkış noktaları tespit edilmelidir.
16. Çevre çitinin tipi ve güzergâhı tespit edilmelidir.
17. Kanalizasyon ve fosseptik yerleri belirlenmeli, tesisatlar ihtiyaca yeter kapasitede olmalıdır.
18. Beton santrali, kule ve vinç gibi sabit tesislerin yerleri tespit edilmelidir.
19. Beton tesisi dökülecek betonun yoğun olduğu merkeze yakın olacak şekilde kurulmalıdır.
20. Atık suyun içindeki çimento; büzün tıkanmasını kolaylaştırdığından, beton tesis alanına açık drenaj yapılmalı, bu alanda büz kullanılmamalıdır.
21. Beton mikserlerinin beton santralı yanında birikmesini önlemek için park yeri tespit edilmelidir.
22. Çöp ve atık malzeme toplama noktaları belirlenmelidir.
23. Kantar gerekiyorsa şantiye girişine yakın bir yere kantar binası yapılmalıdır.
24. Kablo ve hat çekimleri, şantiyenin kalıcı bir tesis olduğu düşünülerek düzgün bir şekilde yapılmalıdır. Elektrik şebekesinde kablo ek sayısının en az sayıda tutulması zamanla ortaya çıkacak arızaları büyük ölçüde önleyecektir.
25. Elektrik direğinde elektrik panosu varsa paratoner tesisatı döşenmesi faydalı olacaktır.
26. Hâkim rüzgâr yönü öğrenilmelidir.
27. Şantiye tesislerinin bulunduğu alanlarda ağaçlandırma ve yeşillendirme yapılmalıdır.
28. Şantiye sahası yağmur sularının birikmesine engel olacak şekilde, örneğin %1–1.25 eğimli olmalı, şantiye çevresi ve ünitelerin etrafında gerekirse drenaj yapılmalıdır.
29. Ulaşım projesi üzerinde ileride bir yapılaşma olmayacak şekilde şantiye tesisleri, ulaşım yolları, açık ve kapalı stok sahaları yerleştirilmelidir.
