Çiroz: Betonarme yapılarda kolon veya perde yapımında kullanılan etriye şeklidir. Donatıların çalışmasını sağlayan s şekilli etriyelerdir. Düşey donatıların çevresinin etriyeyle donatılamadığı zamanlarda kullanılır. Çirozlar depreme karşı korur bu nedenle önemlidir. Yönetmeliklerde belirtilen çiroz adetlerine ve çiroz çaplarına dikkat edilmelidir.
İçindekiler
Sıkça Sorulan Sorular
Çiroz Ne İşe Yarar?
- Uçları kıvrılmış çelik çubukta karşılıklı düşey donatıyı tutar.
- Bombelenme boyunu kırmak için kullanılır.
- Kolonlarda köşedeki çubuklarla aralarına konan boylama çeliklerinin bağlantısını sağlamak için kullanılır.
- Yapı elemanında oluşan kesmelere karşı dayanım kazandırır.
- Deprem sebebiyle oluşan yatay kuvvetlere karşı korur.
- Beton dökümünde ve sonrasında betonda şişmeyi engeller.
- Etriyelerle yanal kuvvetleri karşılar.
- Etriyelerdeki burkulmayı önler.
- Donatı mesafelerini koruyarak, düşey donatıların birlikte çalışmasını sağlar.
Çiroz Yüksekliği Nasıl Bulunur?
Çiroz yüksekliği formülü = Kolon Enkesit Yüksekliği veya Gelişliği – Pas Payı
Örnek:
Paspayı 2 cm, 25 x 25 boyutlarına sahip olan kolon için:
Çiroz yüksekliği: 25 – 2 x 2 = 21 cm bulunur.
Çiroz Kanca Boyu Nasıl Bulunur?
Örneğin 50 x 50 bir kolonda,
Çiroz çapı (Ø) d = 8 mm alındığında
Kanca boyu = 10*d
Kanca boyu = 10*0,8
Kanca boyu = 8 cm olarak bulunur.
Çiroz Toplam Boyu Nasıl Hesaplanır?
Örneğin 3 cm paspayı ve 50 x 50 boyutlara sahip bir kolonda;
Çiroz toplam boyunun bulunması = Çiroz yükseklik ölçüsü + 2* Kanca boyu
Çiroz yükseklik ölçüsü = 50-3*2 = 46 cm
Çiroz toplam boyunun bulunması = 46 + 2* 8
Çiroz toplam boyunun bulunması = 62 cm bulunur.
Çiroz ile Etriye Farkı Nedir?
Etriye ve çirozlar düşey donatıları sarar ve donatıların birlikte hareket etmesini sağlamaktadır. Farklılık olarak:
- Etriyeler düşey donatıları boydan sarar, çirozlar belirli donatıları kenetlemektedir.
- Etriyeler çirozların görevini yapar fakat çirozlar etriyelerin çoğu görevini yapamaz.
- Etriyeler çift yönlü çalışırken, çirozlar tek yönlü çalışır.
- Etriyeler kesme kuvveti ve burulma momentine karşı koyarken çirozlar, deprem kuvveti, yatay kuvveti karşılamaktadır.
Çiroz Demiri Nasıl Bağlanmalıdır?
- Çirozlar donatıyı dıştan sarmalıdır.
- Kritik perde yüksekliğinde metrekare başı 10 çiroz kullanılmaktadır.
- Kritik perde yüksekliğinin dışında metrekare başı 4 çiroz kullanılmaktadır.
- Çiroz demir ucu 90 dereceye kadar bükülebilir fakat güvenlik açısından 135 derece bükülmesi daha uygundur.
- Kullanılan deprem çirozlarının çapının ve ağırlığının etriyelerle aynı olması gereklidir.
- Çirozların boyuna donatıları, etriyeleri ucundan saracak şekilde bağlanması gereklidir.
- Çirozlar bağlanırken bağlama teli kullanılması gereklidir.
- Seyrek atılan çirozlar, deprem anında tehlikeye sebebiyet vermektedir.
- Deprem bölgesinde bulunan yapılarda, deprem yönetmeliğinde yer alan perdeler ve kolonlar için kullanılan deprem çirozu bulunmalıdır.